Greek Economic Forum. Transitorium

Greek Economic Forum. Transitorium: Παροδικότητα, Μετάβαση, Υπέρβαση. Ομιλία Προέδρου κας Κατερίνας Παναγοπούλου.

Κυρίες και Κύριοι,
Με ιδιαίτερη χαρά βρίσκομαι σήμερα, εδώ, στην πανέμορφη Νάξο, σε ένα από τα ορόσημα της πολιτιστικής μας ζωής, στο Μουσείο Ιάκωβου Καμπανέλλη, σε μια συνδιοργάνωση, ιδιωτικής πρωτοβουλίας και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, ενώπιον, διακεκριμένων καθηγητών, εκπροσώπων Θεσμών και κοινωνίας. Κεντρικό πρόσωπο η κυρία Βασιλική Ράπτη, μια σημαντική καθηγήτρια του κορυφαίου Πανεπιστημίου Harvard των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Κληθήκαμε, να πραγματευτούμε την έννοια του Transitorium. Το τρίπτυχο, δηλαδή της παροδικότητας, της μετάβασης, της υπέρβασης, μιας έννοιας, που τολμώ να χαρακτηρίσω, διάδοχη της ρήσης του Ηράκλειτου, «τα πάντα ρεί». Στην καρδιά της ηθικής, θεσμικής και οικονομικής κρίσης, η αποψινή διοργάνωση του Greek Economic Forum, αυτή η κυψέλη ανησυχίας, που δρα σε πείσμα, της αμήχανης ακινησίας, που έχει εγκατασταθεί στον κόσμο μας. Σε έναν de facto ασύνορο κόσμο, όπου, «το παλιό πεθαίνει και το καινούριο, ακόμα, δεν έχει γεννηθεί», όπως διαπίστωνε στα «Γράμματα από την φυλακή» ο Αντόνιο Γκράμσι, η αποψινή εκδήλωση συνιστά τον ορισμό του Transitorium. Ζούμε ανάμεσα στον θάνατο του παλιού και στην γέννηση του καινούριου. Ζούμε στο διαβόητο «κενό». Κενό εξουσίας, σκοπού, νοήματος, οράματος. Κανείς, δεν ξέρει, πόσο θα διαρκέσει. Kανείς, που θα οδηγήσει. Αλλά, δεν έχουμε το δικαίωμα, να μείνουμε άπραγοι θεατές των γεγονότων. Το κάλεσμα, που αποστέλλει η ιστορία, σε καθένα μας ατομικά και σε όλους συλλογικά, είναι να δράσουμε. Να γίνουμε οι ίδιοι, φορείς νέων νοοτροπιών, στους χώρους μας, στο Κράτος, στον Ιδιωτικό τομέα, στα Πανεπιστήμια, στις μικρές και μεγάλες κοινωνίες, ακόμα και στις οικογένειές μας. Απέναντι στα εύκολα «όχι», υπάρχουν τα δύσκολα «ναι». Τα «ναι», που παρεμβαίνουν στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Τα «ναι», που λύνουν αγκυλώσεις. Τα «ναι», που δημιουργούν τις μεγάλες ιδέες, που μπορούν, να αλλάξουν τον κόσμο. Το Transitorium είναι το συστατικό στοιχείο εξόδου από τα αδιέξοδα. Είναι η απάντηση στο «κενό», που μας τρομάζει και μας καθιστά διστακτικούς, να πραγματοποιήσουμε το μεγάλο άλμα. Είναι η παραδοχή της παροδικότητας, των ατομικών και συλλογικών κρίσεων. Είναι επίσης, η μετάβαση στο πεδίο, του δημιουργικού, εσωτερικού και εξωτερικού διαλόγου. Και στην σφαίρα του πρακτέου, το δικό μας Transitorium, είναι η νικηφόρα υπέρβαση, των φόβων, των ατελειών και των εμποδίων, που θέτει, σχεδόν εμμονικά, το αποτυχημένο μοντέλο «υλικοκεντρικής ανάπτυξης», που επικράτησε κατά τον 19ο και 20ο αιώνα.

Κυρίες και κύριοι,
O χώρος που μας φιλοξενεί, έχει το όνομα του μεγάλου μας στοχαστή, ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Ιάκωβου Καμπανέλλη. Σύμπτωση; Παιχνίδι της ιστορίας; Ό,τι και αν είναι, μόνο συγκίνηση μπορεί να προκαλέσει. Ο άνθρωπος που άντεξε το βουνό του τραυματικού βιώματος των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Ο διανοητής, που αντίκρυσε κατάματα τον ευτελισμό της ανθρώπινης ύπαρξης, δεν λύγισε, δεν ιδιώτευσε, δεν κράτησε σαν λυγμό, μέσα του, τον πόνο της φύσης του. Μετέτρεψε το βίωμα, σε κάλεσμα ακύρωσης της βαρβαρότητας. Παρέδωσε τις λέξεις της ψυχής του στην μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και τις κατέστησε μέρος, του παιδευτικού κεκτημένου της Ελλάδας και του κόσμου. Επαναστάτησε με πράξεις και όχι,ευρισκόμενος σε κατάσταση αδράνειας. Βίωσε το δικό του Transitorium. Νομίζω, πως σήμερα το θέμα, ο χώρος, το περιεχόμενο, η συμμαχία θετικότητας, που επέτρεψε την εκδήλωση αυτή, αποτελούν μια δημιουργική συνομωσία, ενάντια στην ακινησία. Τι είναι, λοιπόν, αυτό, που μας κινητοποιεί, ώστε, να αποδεχθούμε την παροδικότητα, άρα, να επαναστατήσουμε απέναντι στην στατικότητα, να πραγματοποιήσουμε την μετάβαση και να υπερβούμε την ασφαλή βεβαιότητα, προκειμένου, να νοη ματοδοτήσουμε την ζωή μας και να ξεπεράσουμε τα εμπόδια; Την απάντηση έδωσε, περίφημα, ο Γάλλος φιλόσοφος και νομπελίστας Ανρί Μπεργκσόν, ο οποίος γεφύρωσε, με την ζωή και το έργο του τον 19ο και τον 20ο αιώνα. Ο Μπεργκσόν απάντησε, ότι η δύναμη για το «υπερβατικό άλμα», βρίσκεται στην «ελάν βιτάλ», στην «ζωοδότρια πνοή», που ωθεί στην υπέρβαση κα στην διαρκή κίνηση.

Κυρίες και Κύριοι,
Από την αρχαία Ελληνική διατύπωση της παροδικότητας, που όρισε ο Ηράκλειτος, ως την «ελάν βιτάλ» του Μπεργκσόν, η βιωματική, συγκολλητική ουσία, η κουλτούρα, που ενσωματώνει το συστατικό τρίπτυχο της δημιουργίας μέσα από την υπέρβαση, είναι το Transitorium. Κάπως έτσι, διατρέχοντας τις έννοιες και ερμηνεύοντάς τες, σε παραλληλία με την ζωή μας, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πρόκληση του Transitorium. Θα αψηφήσουμε την πρόκληση; Αν ναι, τότε μας αξίζει το παλιό, που αρνείται να παραχωρήσει την θέση του στο καινούριο που πασχίζει να γεννηθεί. Αν δεν αψηφήσουμε την πρόκληση, που πολλές φορές, φθάνει, ξαφνικά, στα χέρια μας, σαν «φύλλο πορείας» για τον πόλεμο της ανθρώπινης εξέλιξης, τότε, είμαστε υποχρεωμένοι να βιώσουμε το δικό μας Transitorium. Ο τρόπος που θα το βιώσουμε, τα μέσα που θα χρησιμοποιήσουμε, οι συμμαχίες που θα οικοδομήσουμε, οι Αξίες στις οποίες μπορούμε να βασιστούμε, είναι, όλα, διαθέσιμα, εντός της Ελληνικής Παιδείας, για την οποία, παρακαλώ, να ξαναδούμε, κριτικά τον διαχωρισμό της, σε αρχαία και νέα. Η κυρία Ράπτη, για να φθάσει στην κορυφή της «Νεο-Ελληνικής λογοτεχνίας», πέρασε μέσα, από την υψικάμινο, της διαχρονικής Ελληνικής Παιδείας και των Αξιών της. Όχι μόνο, εντός Ελλάδος, αλλά, σε παγκόσμια κλίμακα, η Ελληνική Παιδεία, άρα και τα Ελληνικά Γράμματα, δεν δύνανται να διαχωριστούν σε χρονικές περιόδους. Διότι, ποιός μπορεί, να καταχωρίσει χρονικά, το μήνυμα της Αντιγόνης του Σοφοκλή, την Πολιτεία του Πλάτωνα ή τα Πολιτικά του Αριστοτέλη; Είναι απολύτως επίκαιρα σήμερα, γιατί η παγκόσμια «ελίτ» απέτυχε να κάνει πράξη το δικό της, θετικό Transitorium. Υπό αυτό το πρίσμα, δεν υπάρχει αρχαία και νέα Ελλάδα. Υπάρχει η Ελλάδα! Δεν υπάρχει αρχαία και νέα Ελληνική Παιδεία. Υπάρχει Ελληνική Παιδεία! Ο Καμπανέλλης, ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Ρίτσος, ο Καστοριάδης, δεν θα ήταν ίδιοι, εάν, δεν είχαν μέσα τους την ζωοδότρια πνοή της διαχρονικής Ελληνικής Παιδείας. Άρα, κυρίες και κύριοι, φθάνουμε στο κρίσιμο ζητούμενο. Ποιό είναι το πραγματικό, επαληθευτικό περιβάλλον, ενός θετικού και αναγεννητικού για την ανθρωπότητα Transitorium; Γιατί μπορεί κάποιος, να πραγματοποιήσει και αρνητικό Transitorium. Να εργαστεί, δηλαδή και να συμβάλλει στην επιβιώση του αποτυχημένου, λόγω απομάκρυνσης, από το πλαίσιο της Αξιακής Παιδείας, που αποτελεί, το υλικοκεντρικό πρότυπο λειτουργίας, της ασύνορης, παγκόσμιας κοινωνίας. Για παράδειγμα, κάποιος που κατέχει την τεχνογνωσία της χρηματοοικονομικής επιστήμης, μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή την ανωτερώτητά του, για να αποδομήσει μια Εθνική οικονομία, άρα και τις ζωές των ανθρώπων. Πιστεύω, πως το μόνο αξιόπιστο, επαληθευτικό περιβάλλον για μια θετική υπέρβαση, είναι το περιβάλλον των Ολυμπιακών Αξιών, τις οποίες υπηρετώ εθελοντικά εδώ και 20 χρόνια και ιδαίτερα, αυτό, της συστατικής Αξίας του «Ευ Αγωνίζεσθαι».
Ένα περιβάλλον, δίκαιων κανόνων, οριοθετημένων περιθωρίων συναγωνισμού και διάκρισης, αδιαμφισβήτητης, λόγω της καθαρότητάς της. Ένα περιβάλλον, εντός του οποίου, «το άτομο» υποτάσσει την σκοπιμότητα του ατομικού Transitorium, στην κοινή παραδοχή του Δικαίου, είτε πρόκειται για αθλήματα, είτε πρόκειται για την οικογενειακή, επαγγελματική, κοινωνική δραστηριότητα.

Κυρίες και Κύριοι,
Η νόθευση της Δημοκρατίας, η σύγχυση του νοήματος της ειρηνικής συνύπαρξης, η διαρκής διαπάλη για επικράτηση και όχι, για διάκριση, η ενθρόνιση των νομισμάτων υπεράνω των νόμων, είναι αποτελέσματα της δράσης ανθρώπων, που πραγματοποίησαν το δικό τους Τransitorium, αλλά, προς τη λάθος κατεύθυνση. Αποποιήθηκαν τον κόσμο των Αξιών και έδωσαν αρνητικό πρόσημο στον κόσμο. Αφαίρεσαν ειρήνη. Αφαίρεσαν πίστη. Αφαίρεσαν δυνατότητες.

Κυρίες και Κύριοι,
Αυτό που εγυάται «το θετικό Τransitorium» ήταν, είναι και θα είναι η Ελληνική Παιδεία και η συστατική της Αξία, το «Ευ Αγωνίζεσθαι». Είναι «το Ολυμπιακό βίωμα». Είναι το φύλλο πορείας, που δεν αρνείσαι να παραλάβεις, ώστε, να επιστρατευτείς στο δίκαιο και καλό αγώνα. Στην δική μου ζωή, αυτό το «φύλλο πορείας» το παρέλαβα αιφνιδίως. Σαν δώρο Θεού, ήρθε στην ζωή μου η ευκαιρία, να βρω την ηθική και οικονομική στήριξη, ώστε, να απελευθερώσω την δύναμή μου και να την επιστρατεύσω εθελοντικά, στην υπηρεσία της Ολυμπιακής Παιδείας και των Αξιών της. Έχοντας λάβει τις βάσεις της Αξίας του «Ευ Αγωνίζεσθαι» από το οικογενειακό μου περιβάλλον, ένιωθα πάντοτε, πως κάπου, εκεί έξω, καραδοκούσε η ευκαιρία, να κάνω την υπέρβαση, εργαζόμενη για τα πιστεύω μου. Δεν γνώριζα την έννοια του Τransitorium, που με τόση σοφία, συναρμολογεί το τρίπτυχο παροδικότητα – μετάβαση – υπέρβαση. Γνώριζα, όμως, πως αυτός ο κόσμος, μέσα στις αντιξοότητες του οποίου επιχειρούσα, ήθελα να αλλάξει. Ήθελα να γίνω μέρος, μιας μεγάλης αλλαγής, χωρίς, αντάλλαγμα. Για την εμπειρία. Για να μπορώ να απολογηθώ μια μέρα στον εαυτό μου, χωρίς, να κλείνω τα μάτια, σαν λιποτάκτης, που αψήφησε το φύλλο πορείας του. Πως θα μπορούσα να ιδιωτεύσω, παραδομένη στην ανέφελη ησυχία μιας «βολεμένης ζωής», όταν η Παιδεία της Πατρίδας μου, οι Αξίες, που έκτισαν τον σύγχρονο κόσμο, ευρίσκονταν σε κατάσταση απόκρυψης και απομάκρυνσης από την καθημερινότητα των ανθρώπων; Δεν θα μπορούσα! Κάπως έτσι, περνώντας μέσα από την παροδικότητα του επιχειρείν, ανακάλυψα τα «κενά του κόσμου»  και αποφάσισα, να συμβάλλω εθελοντικά, στην προσπάθεια μετάβασης της κοινωνίας, σε ένα Αξιακό περιβάλλον, μέσα από το υπερβατικό Ολυμπιακό βίωμα. Αξιοποίησα την στήριξη της οικογένειάς μου, για να πραγματοποιήσω την «υπέρβαση της αδιαφορίας», χωρίς, καμία κρατική στήριξη, έχοντας στο πλευρό μου, τις άξιες γυναίκες, μέλη του ΠΑΣΓ Καλλιπάτειρα, που προσφέρουν χρήσιμο, εθελοντικό έργο. Εμπνεύσαμε η μία την άλλη, με μόνο οδικό χάρτη, το πάθος μας για την διάδοση των Αξιών της Ελληνικής Παιδείας. Γίναμε χιλιάδες. Βρήκαμε συμμαχίες. Στηρίξαμε τους αθλητές και Ολυμπιονίκες μας, αλλά και το δικαίωμα των νέων, να έχουν πρόσβαση στα ύψιστα αγαθά της Παιδείας και του Αθλητισμού. Δεν ήξερα τον όρο Τransitorium και υποθέτω, ότι, ούτε και οι άλλες εθελόντριες, μέλη μας τον γνώριζαν. Τίποτα, δεν ήταν εύκολο. Τίποτα, δεν βρήκε τον βηματισμό του αμέσως. Όμως, τα καταφέραμε και συνεχίζουμε να τα καταφέρνουμε, όλο και περισσότερο, πυροδοτώντας συναινέσεις και όχι αντιθέσεις. Ωθώντας, στην γνώση και στο Ολυμπιακό βιώμα χιλιάδες νέους. Άξιζε κάθε δευτερόλεπτο αυτού του αγώνα. Αξίζει κάθε καλό σε αυτόν τον κόσμο. Ας βοηθήσουμε το καινούριο να γεννηθεί.

Φίλες και φίλοι,
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να απευθυνθώ, ειδικά, στους πολίτες της Νάξου, που μας τιμούν απόψε με την παρουσία τους, αλλά και ιδιαίτερα, στις νέες και στους νέους, που ακούν αυτά τα λόγια ή θα τα πληροφορηθούν, από τα Μέσα Ενημέρωσης και το διαδίκτυο. Θέλω να πω, από καρδιάς, ότι η ικανότητα της υπέρβασης κατοικεί μέσα μας. Είναι στο χέρι μας να την αφυπνίσουμε. Η Νάξος είναι γη ηρώων και ασυμβίβαστων ανθρώπων. Άρα, μπορεί να γίνει και ορμητήριο, για ένα τοπικό, περιφερειακό και Εθνικό transitorium. Είναι σπουδαίο, να κατανοήσουμε, ότι εμείς οι πολίτες, έχουμε την δύναμη να ανατρέψουμε, όσα μας εμποδίζουν, να υπερβούμε κάθε δυσκολία και να επιτύχουμε θαυμαστά πράγματα, που μπορούν να αλλάξουν θεαματικά την ζωή μας, την ζωή των αγαπημένων μας, την κοινότητά μας και την Πατρίδα μας. Eκείνο, που δεν πρέπει να επιτρέψουμε στον εαυτό μας είναι, να συνθηκολογήσουμε με την αδυναμία. Να αποδεχθούμε, πως κάτι δεν γίνεται. Να τα παρατήσουμε. Ας δημιουργήσουμε καινοτόμες, ανθρωποκεντρικές συλλογικότητες. Ας στηριχούμε στις Αξίες και στην Παιδεία μας, στα πιο γερά θεμέλια του κόσμου. Ας μετατρέψουμε τα όνειρά μας σε πραγματικότητα. Ας ενώσουμε και ας ενωθούμε άφοβα. Αυτή είναι και η μοναδική διέξοδος από την κρίση, που μαστίζει τον κόσμο μας. Ας μην αψηφήσουμε το προσκλητήριο. Ας δώσουμε παρών, σε αυτή την μάχη για την υπέρβαση της κρίσης, πραγματοποιώντας, καθένας και καθεμιά την ατομική και συλλογική μας υπέρβαση.

Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Δεν υπάρχει, πιο δυνατή οντότητα από τον απλό πολίτη, που αποφασίζει, να γίνει ενεργός και να δράσει για «το καλό». Με πίστη και αφοσίωση στις Αξίες, που έκτισαν τον κόσμο, δεν θα χαρίσουμε, σε κανέναν κακόβουλο, αυτόν τον κόσμο. Σας ευχαριστώ.